مسیر شکل گیری و تکامل قابلیت های فناورانه ساخت محصولات و سامانه های پیچیده در بنگاه های متأخر: مطالعه موردی شرکت توگا

طی دهه­های اخیر کشورهای در حال توسعه تلاش‌های زیادی در زمینه کسب دانش و قابلیت‌های فن­آورانه موردنیاز برای ساخت و توسعه محصولات و سامانه­های پیچیده به نمایش گذاشته‌اند. یکی از این موارد شرکت ایرانی مهندسی و ساخت توربین مپنا (توگا) است که طی دو دهه قبل موفق به کسب قابلیت‌های ساخت و ارتقای توربین‌های گازی به‌عنوان محصولات و سامانه‌های پیچیده شده است. این پژوهش با استفاده از رویکرد کیفی و استراتژی پژوهش مطالعه موردی اکتشافی، مسیر شکل‌گیری و تکامل قابلیت‌های فن­آورانه ساخت توربین‌های گازی در این بنگاه متأخر ایرانی را در طول 22 سال قبل به تصویر کشیده است. نتایج و یافته‌های این پژوهش حاکی از آن است که مسیر شکل‌گیری و تکامل قابلیت‌های فناورنه ساخت توربین‌های گازی در این شرکت شامل چهار مرحله است: 1) مرحله خرید و بهره‌برداری از توربین‌های گازی خارجی؛ 2) مرحله درونی سازی و انتقال فناوری ساخت توربین‌های گازی؛ 3) مرحله ساخت توربین‌های گازی در داخل با تنوع محدود؛ و 4) مرحله تنوع‌بخشی به سبد محصولات و ایجاد بهبودهای تدریجی در توربین‌ها بر پایه تحقیق و توسعه. بعلاوه به راهبردهای کسب فن­آوری، سازوکارهای یادگیری فن­آوری، سیاست‌ها و اقدامات دولت و میزان فروش محصولات شرکت در هر یک از مراحل اشاره شده است. یافته‌های این پژوهش می‌تواند درک و شناخت مدیران و سیاست‌گذاران این حوزه صنعتی و سایر صنایع تولیدکننده محصولات و سامانه‌های پیچیده را نسبت مراحل شکل‌گیری و تکامل قابلیت‌های فناورانه و ملاحظات و الزامات آن را ارتقا دهد.